Kontent qismiga oʻtish

Charlz Rolls

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Charlz Rolls
Tavalludi Andoza:Tugligan sanasi
Berkeley Maydoni, London, Angliya
Vafoti 12-iyul 1910-yil(1910-07-12)
(32 yoshda)
Southbourne, Bournemouth, Angliya
Fuqaroligi United Kingdom of Great Britain and Ireland
Kasbi Aviator moshina itirochisi
Otasi 1st Baron Llangattock
Onasi Georgiana Rolls, Baroness Llangattock
Imzosi

Charlz Styuart Rolls- Britaniyada avtomobilsozlik va aviatsiya ixtirochisi.1877-yil 27-avgustda tugʻilgan.(1910-yil 12-iyulda vafot etgan). U Genri Roys bilan Rolls-Royce avtomobil ishlab chiqarish firmasiga asos solgan. U aviatsiya halokatida halok boʻlgan birinchi britaniyalik edi, samalyotning dumi Rayt Flyer Bornmutdagi uchish displeyi paytida uzilgan. U oʻsha paytda 32 yoshda edi.

Hayotning boshlangʻich davri

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Rolls tomonidan havo sharlarida uchish va avtoulovlarda qoʻlga kiritilgan medallar. Monmut muzeyi

Rolls Londonning Berkeley maydonida tugʻilgan, 1-baron Llangattock va Lady Llangattock ning uchinchi oʻgʻli. Londonda tugʻilganiga qaramay, u ajdodlari uyi (Uelsning Monmouthyaqinidagi The Hendre shahri)[1] bilan mustahkam oilaviy aloqani saqlab qoldi.U Berkshirdagi Mortimer Vicarage tayyorgarlik maktabida taʼlim olgandan soʻng, Eton kollejida tahsil oldi, bu yerda dvigatellarga boʻlgan qiziqishi unga "iflos Rolls" laqabini berdi.[2]

1894-yilda u Kembrij dagi xususiy Crammer da qatnashdi va unga 1895-yilda Kembrij dagi Trinity kollejiga kirishiga yordam berdi u oʻsha yerda amaliy fanlarni va mexanikani oʻrgandi. U 1896-yilda, 18 yoshida Parijga oʻzining birinchi avtomobili Peugeot Phaeton ni sotib olish uchun bordi.Soʻng Fransiya avtomobil klubiga qoʻshildi. Uning Peugeot mashinasini Kembrij dagi birinchi avtomobil deb oʻylashadi va Wales ga tegishli birinchi uchta mashinadan biri boʻlgan.Dastlabki avtomobil ishqibozi boʻlib, u avtotransport vositalariga Lokomotiv qonunlari tomonidan kiritilgan cheklovlarga qarshi kurash olib boradigan Oʻzi yurar Harakat Assotsiatsiyasiga qoʻshildi va 1897-yilda Assotsiatsiya birlashgan Buyuk Britaniya avtomobil klubining asoschisi boʻldi[3]

Rolls velosipedchi boʻlgan va boʻsh vaqtlarida Kembrij dagi velosiped poygalarida qatnashgan.U 1896-yilda yarim koʻkni mukofotini qoʻlga kiritdi va keyingi yili Kembrij universiteti velosiped klubining kapitani boʻldi.[4][5]

Rolls 1898-yilda Kembrij Universitetini tamomlagach, Santa Maria bugʻli yaxta daishlay boshladi, undan soʻng esa Crewe da London va Shimoliy Gʻarbiy temir yoʻlda ishladi.[2] Lekin, uning qobiliyati amaliy muhandislik koʻra savdo va avtomobil muhandislik koʻproq edi; 1903-yil yanvarida otasi tomonidan taqdim etilgan 6600 funt sterling yordamida u Britaniyaning birinchi avtomobil dillerligni boshladi. Fransuz Peugeot va Belgiya Minerva avtomobillarini import qilish va sotish uchun Fulham dagi Lilli Hall da joylashgan Britaniyaning birinchi avtosalonlardan biri[6] CS Rolls & Co.[7][8]

Roys bilan hamkorlik

[tahrir | manbasini tahrirlash]

 

CS Rolls York Gersogini Ser Charlz Kust va Rollsning otasi York gertsogini bilan birga haydab, "The Hendre" da, 1900- yil.

Rolls ni Royal klubidagi doʻsti Genri Edmunds (Royce Ltd direktori) Genri Roys bilan tanishtirdi. Edmunds unga Roys ning mashinasini koʻrsatdi keyin Rolls va Roys oʻrtasida tarixiy uchrashuv 1904-yil 4-mayda Manchester dagi Midland mehmonxonasida boʻlib oʻtdi. Uch yoki toʻrt silindrli avtomobillarni afzal koʻrganiga qaramay, Rolls ikki silindrli Royce 10 dan taassurot qoldirdi va 1904-yil 23-dekabrdagi kelishuvda Royce ishlab chiqarishi mumkin boʻlgan barcha mashinalarni olishga rozi boʻldi. Ular ikki, uch, toʻrt va olti silindrli boʻlib, Rolls-Royce sifatida nishonlanadi.

Derby sanoat muzeyidagi bronza bust

Rolls-Royce Limeted, (10 ot kuchiga ega Rolls-Royce) Parij salonida 1904-yilda namoyish etildi, lekin reklamada asosan Rolls ismi Roycega nisbtan koʻrsatildi. 1906-yilda Rolls va Royce Rolls-Royce Limited ni yaratish orqali hamkorlikni rasmiylashtirdi, Rolls yiliga 750 funt sterling maoshi bilan bosh texnik muhandisligini bajaruvchi direktorligini oʻz zimmasiga oldi va 10 000 funt sterling dan koʻp foydaning 4 foizi bilan toʻlashni qabul qildi. Rolls moliyaviy qoʻllab-quvvatlash va biznes yutuqlari Royce ning texnik tajribasi bilan toʻldirgan. 1907-yilda Rolls-Royce Limited CS Rolls & Co ni sotib oldi va Rolls ning biznesini kompaniyasi ichiga jamladi.

Rolls Rolls-Royce-ning jim-jitlik va silliqligini eʼlon qilish uchun koʻp kuch sarfladi soʻng 1906-yilning oxirida yangi avtomobillarni koʻproq sotilishi uchun AQSh ga sayohat qildi. 1907-yilga kelib kompaniya avtomoshinalar sifatli va ishonchliligi uchun mukofotlarga sazovor boʻldi. Ammo 1909-yilga kelib Rolls ning biznesga boʻlgan qiziqishi pasayib ketdi va yil oxirida u texnik boshqaruvchi direktor lavozimidan isteʼfoga chiqdi va ijrochi boʻlmagan direktor boʻldi.[1]

CS Rolls in a ballon, ehtimol uning "Midget"

Havaskor uchuvchi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
In 1901, with Santos Dumont.

Rolls havaskor uchuvchi boʻlgan va dastlab havo sxarida uchuvchi boʻlib,[6] 170 dan ortiq havo sxarida parvoz qilgan. 1903-yilda u bir martalik eng uzoq parvozi uchun Gordon Bennet oltin medalini qoʻlga kiritdi.

1907-yilga kelib Rolls ning uchishga boʻlgan qiziqishi kuchaydi va u Roys ni aeromotorni loyihalashga koʻndirishga harakat qildi.Samayotda parvoz qilgan ikkinchi Britaniyalik u boʻlgan. Uchuvchi Wilbur Wright parvozi 1908-yil 8-oktyabrda d'Auvours lagerida (Le Mandan oʻn bir kilometr sharqda joylashgan) toʻrt daqiqa-yu yigirma soniya davom etdi.[9] U Short Brothers tomonidan yaratilgan oltita Wright Flyer samolyotlardan birini Wright Brothers litsenziyasi asosida sotib oldi va 1909-yil oktyabr oyi boshidan[2] 200 dan ortiq parvozlarni amalga oshirdi. 1901-yilda Frank Hedges Butler bilan birga havo sharlari klubining asoschisi, 1910-yilning mart oyida Royal Aero Club[10] ga aylangan, u samolyotda uchish uchun ikkinchi litsenziya olgan shaxs edi.[11] U 1910-yil 2-iyunda 95 daqiqa davom etgan samolyotdagi parvozda La-Mansh boʻgʻozini toʻxtovsiz ikki marta kesib oʻtgan birinchi odam boʻldi[6] La-Mansh birinchi Sharqiy havodan oʻtishini oʻz ichiga olgan, bu jasorati uchun u Qirollik Aero klubining oltin medaliga sazovor boʻlgan.[12][note 1] Monmouth da parvozni xotirlash uchun haykal Kethleen Scott Doverbor

Oʻ

[tahrir | manbasini tahrirlash]

lim

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Illustrated London News gazetasining birinchi sahifasidagi fotosurat, 1910 yil 16-iyul, Rolls halok bo'lgan samolyot halokatining qoldiqlari.

1910-yil 12-iyulda 32 yoshida Rolls[13],avto halokatda halok boʻldi Bournemouth dagi Hengistbury Airfield, Southbourne, Bournemouth uning dumi Wright Flyerining uchar display paytida sindirilgan. U aviatsiya halokatida kuchli samolyot bilan halok boʻlgan birinchi Britaniyalik va xalqaro miqyosda oʻn birinchi odam edi. Shuningdek, bu Buyuk Britaniyadagi birinchi kuchli aviatsiya halokati edi.[4][note 2]

Uning qabri Llangattock - Vibon-Avel dagi Avliyo Cadocʼs cherkovining hovlisida joylashgan boʻlib, u yerda Rolls oilasining aksariyati turli xil oilaviy qabrlarga koʻmilgan. Uning qabri Llangattock Manor ning ostida joylashgan va unda quyidagi yozuv bor:

"Qalbi poklar baxtlidir, chunki ular Xudoni koʻradilar."

Monmouth dagi Agincourt maydonida uning xotirasiga haykal oʻrnatildi, unda uning qoʻllarida biplane modeli ushlangan. Unga yana bir yodgorlik 1981-yilda Hengistbury aerodromida ishlab chiqilgan Bournemouth dagi Avliyo Pyotr katolik maktabining pastki oʻyin maydonida ochilgan. Sheppey orolidagi Eastchurch dagi All Saints' cherkovida Rolls va havaskor uchuvchi Cecil Grecega bagʻishlangan rangli oynasi mavjud.

2022-yil 12-iyulda Charlz Rolls uchun yodgorlik bagʻishlandi Hengistbury Head, Southbourne, Dorset da, avto turargoh va Hiker kafesi oʻrtasida.

Bu xuddi shu kun, sana va vaqt edi 1910-yilda, uning toʻqnashish paytida Hampshire shtatining Southbourne shahrida halokatga uchragan paytdagi kun, sana va vaqt edi Sent-Piter maktabi.

Hengistbury Headdagi Charlz Rolls xotirasi, Sautbourne, Dorset

Madaniy tasvirlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Aktyor Robert Powell 1972-1973 yillardagi "Eduardiyaliklar" mini-serialida Rolls rolini ijro etadi.[14]

Eslatma

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ Louis Bleriot on 25 July 1909 and Count Jacques de Lesseps on 21 May 1910 crossed West-bound before him
  2. ↑ "Mr. Rolls is the tenth airman who has met with a fatal accident in a motor-driven flying machine, and he is the first Englishman who has sacrificed his life in the cause of modern aviation." (Aeroplane Accident, Mr Rolls Killed at Bournemouth. The Times, Wednesday, 13 July 1910; pg. 12; Issue 39323)

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ „The Hendre“. Geograph Britain and Ireland. Qaraldi: 29-iyun 2011-yil.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Pugh, Peter. The Magic of a Name – The Rolls-Royce Story: The First 40 Years. Icon Books, 2001. ISBN 1-84046-151-9. 
  3. ↑ Vance, James. Ways of the World: A History of the World's Roads and of the Vehicles That Used Them. Rutgers University Press, 1992. ISBN 0-8135-2691-4. 
  4. ↑ 4,0 4,1 Aeroplane Accident, Mr Rolls Killed at Bournemouth. The Times, Wednesday, 13 July 1910; pg. 12; Issue 39323
  5. ↑ The Bicycle, 15 July 1942, pG. Rolls won a half-blue because cycling was not considered a full sport. Rolls also had a collection of bicycles from solos up to four-man tandems.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 „Charles Rolls“. BBC. 24-iyul 2012-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 29-iyun 2011-yil.
  7. ↑ „Draft London Plan Consultation: ref. Chapter 7 Heritage -Neglect & Destruction, The "Lillie Enclave" Fulham“. Lillie Road Residents Association (2018-yil fevral). Qaraldi: 31-may 2020-yil.
  8. ↑ „C S Rolls' car showroom, Lillie Hall, Fulham, London, 1903.“. Science Museum. Qaraldi: 31-may 2020-yil.
  9. ↑ "U.S Centennial of Flight Commission: Wilbur & Orville Wright: A Chronology".Flight Log 1908 Camp d'Auvours, Le Mans, France.Retrieved 25 July 2018
  10. ↑ John Blake."A Brief History Of The Royal Aero Club." The Royal Aero Club of the United Kingdom. Retrieved 24 July 2018
  11. ↑ „The Royal Aero Club of the United Kingdom – Official Notices to Members“. Flight. 1910-yil mart. 185-bet. Qaraldi: 29 June 2011. {{cite magazine}}: sana kiritilishi kerak boʻlgan parametrga berilgan qiymatni tekshirish lozim: |date= (yordam) – 12 March 1910
  12. ↑ „Royal Aero Club Awards & Trophies“. The Royal Aero Club of the United Kingdom. 2011-yil 16-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 29-iyun 2011-yil.
  13. ↑ „Hengistbury Head in the 20th Century“. Hengistbury Head. 2011-yil 20-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 29-iyun 2011-yil.
  14. ↑ Stanton B. Garner. Trevor Griffiths: Politics, Drama, History. University of Michigan Press, 1999 — 105-bet. 

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Charlz_Rolls&oldid=4448255" dan olindi